Wat is een schouwarts en wat doen ze precies?

Wat is een schouwarts precies? De schouwarts komt in beeld bij het overlijden van een persoon. De schouwarts zal namelijk de oorzaak van het sterven proberen vast te stellen.

Daarnaast moet hij of zij nagaan of de persoon daadwerkelijk is overleden. Het vaststellen van de dood en de oorzaak hiervan wordt in de wereld van de schouwarts ook wel de lijkschouwing genoemd.

Het herleiden van de oorzaak en vaststellen van de dood

De voornaamste reden waarom de lijkschouwing wordt uitgevoerd is de doodsoorzaak. Er zal namelijk allereerst worden gekeken of het om een natuurlijke doodsoorzaak gaat. Er zal namelijk een ander proces in werking worden gesteld wanneer een natuurlijke dood wordt uitgesloten door de schouwarts.

Het herleiden van de doodsoorzaak is niet altijd even makkelijk. We beschikken immers niets voor niets over een recherche. Het komt dan ook nog wel eens voor dat de doodsoorzaak niet direct wordt teruggevonden.

Wie is een schouwarts en vervult deze rol?

De schouwarts rol wordt vaak vervuld door de plaatselijke huisarts waardoor je ook vaak behandeld wordt. In sommige gevallen is je plaatselijke huisarts op het moment van overlijden niet aanwezig en moet een ander geschoold persoon de formaliteiten overnemen. Vaak wordt er uitgeweken naar een vrije arts in het ziekenhuis.

De lijkschouwing is essentieel

Je hoeft je eigenlijk niet druk te maken over wie is een schouwarts. Je zult namelijk altijd te maken hebben met deskundige en professionele mensen die weten wat ze doen. De lijkschouwing is namelijk erg belangrijk. Er moet namelijk zeker worden gesteld dat de persoon overleden is door een natuurlijke oorzaak.

Wanneer komt een schouwarts?

Wanneer komt een schouwarts in actie? We hebben je verteld dat de voornaamste taken van de schouwarts het vaststellen van de dood en oorzaak zijn. Wanneer de overleden persoon een lang ziekte bed heeft gehad zijn dit soort zaken al allemaal voorbereid. Daarnaast kun je ook te maken krijgen met de schouwarts bij euthanasie.

Het kan natuurlijk ook voorkomen dat een overledene wordt gevonden door een ander persoon. Deze persoon zal direct contact op moeten nemen met 112 wanneer duidelijk te zien is dat het niet om een natuurlijk dood gaat. Is de persoon al overleden dat zal je direct contact op moeten nemen met de schouwarts. De schouwarts bij overlijden moet namelijk de oorzaak en dood officieel vaststellen.

Wat doet een schouwarts precies?

Wat doet een schouwarts bij het overlijden van een persoon? Zoals we je hierboven hebben verteld moet degene die de overledene heeft gevonden contact opnemen. Voor de lijkschouwing om de doodsoorzaak vast te stellen, moet officieel de dood worden vastgesteld. We spreken namelijk pas over een lijk wanneer dit is afgegeven door een schouwarts.

Net zo belangrijk is de doodsoorzaak. Er moeten namelijk worden uitgesloten dat de dood veroorzaakt is door bijvoorbeeld een ongeluk of ongeval. Er zijn een aantal stappen die doorgaans worden doorlopen. Hieronder zullen we ze kort met je doorspreken:

Stap 1: de aard- en wijze van overlijden worden onderzocht

De eerste en misschien wel de belangrijkste stap is het vaststellen van de aard- en wijze van overlijden door de schouwarts. Aan de hand van dit onderzoek kan worden vastgesteld over het overlijden is veroorzaakt door een natuurlijke of onnatuurlijke factor. Zoals we je al kort hadden verteld wordt er een ander proces in werking gesteld bij een onnatuurlijke dood.

Stap 2: natuurlijke of onnatuurlijke dood

Wanneer er een bevestiging voor een natuurlijke dood wordt gegeven kan de lijkschouwing worden vervolgd. Echter moet hiervoor eerst de overlijdensverklaring moeten worden getekend door de aanwezige schouwarts.

Stap 3: de directe doodsoorzaak

In het vervolg van de lijkschouwing wordt er volledige focus gelegd op de directe doodsoorzaak van de overledene. Veel nabestaanden willen namelijk vaak weten waardoor een persoon (vaak plots) is overleden. Met name voor de rouwverwerking is de doodsoorzaak erg belangrijk. Daarnaast kan er preventief worden gehandeld in de familie omtrent de gezondheid. Sommige ziektes en klachten komen namelijk in de opeenvolgende generaties voor.

Stap 4: het afsluiten van de lijkschouwing

Na alle formaliteiten en het vaststellen van de dood en bijbehorende oorzaak wordt de lijkschouwing afgesloten. Vanuit hier wordt bepaald of er andere instanties betrokken worden bij het overlijden. Bij een natuurlijke dood kunnen de nabestaanden vanaf dit punt starten met de rouwverwerking.

Wat doet een schouwarts bij een niet-natuurlijke doodsoorzaak?

Maar wat doet een schouwarts bij een niet-natuurlijke doodsoorzaak? Het komt helaas nog wel eens voor dat een persoon overlijd door bijvoorbeeld een misdrijf of ernstig ongeval. Het proces na het overlijden zal anders in zijn werk gaan dan bij een natuurlijke dood.

We hebben er dan ook voor gekozen om de stappen die een schouwarts moet nemen bij een onnatuurlijke dood voor jou te beschrijven. Lees je mee?

Stap 1: In beslag neming van het lijk

Wanneer de schouwarts een persoon officieel als overleden heeft verklaard noemen we het een lijk. Is er sprake van een duidelijke onnatuurlijke oorzaak dan zal het lijk in beslag worden genomen. Dit klinkt wellicht wat raar maar zo staat het beschreven in de wet- en regelgeving op de lijkbezorging in Nederland.

Hierdoor is het onderzoeksteam zeker dat er niets aan de omgeving of het lichaam wordt veranderd. Sporen van een misdrijf of ongeval worden hierdoor niet aangetast of verwijderd. Het recht moet namelijk zegevieren. Dit is wat de schouwarts ook wil.

Stap 2: uitgebreid vervolgonderzoek

Om de precieze doodsoorzaak vast te stellen wordt een uitgebreid vervolgonderzoek in werking gesteld. Vaak wordt dit onderzoek onder leiding van een gemeentelijke lijkschouwer uitgevoerd. Echter komt het in de praktijk vaak voor dat er forensische opsporingsambtenaren aanwezig zijn om het onderzoek te ondersteunen.

Stap 3: mogelijkheid tot autopsie

Bij een onnatuurlijke dood wordt er natuurlijk altijd een onderzoek uitgevoerd door de politie. Hier heeft de schouwarts verder niets mee van doen. Tijdens het onderzoek zal er zoveel mogelijk bewijsmateriaal verzameld moeten worden. Het komt regelmatig voor dat er wordt besloten om een autopsie uit te voeren.

Stap 4: contact met de officier van justitie

Is er een conclusie getrokken dan wordt deze gedeeld met de officier van justitie. De officier zal verder beslissen over het vervolg van het onderzoek. Daarna zal er worden besloten of er rechtelijke stappen ondernomen moeten worden. Ook hier heeft de schouwarts verder niets meer mee van doen.

Euthanasie schouwarts, wat moet ik doen?

In het stukje ‘wanneer schouwarts’ hebben we je verteld dat de schouwarts moet worden ingelicht bij een overlijden. Euthanasie wordt gezien als een onnatuurlijke dood. Het is dan ook verplicht om contact op te nemen met de arts om een onderzoek uit te voeren. De schouwarts euthanasie zal zich met name focussen op de procedure welke voor de dood in werking is gesteld. Is dit op een goede manier gedaan of toch niet?

De schouwarts bij euthanasie zal pas na haar onderzoek het lichaam vrijgeven. Hierna kunnen de procedures voor de uitvaart in werking worden gesteld. Denk hierbij aan het opbaren en het regelen van de kist. Wanneer je over een uitvaart verzekering beschikt is dit afhankelijk van je dekking niet moeilijk. (euthanasieverklaring)

Schouwarts bij euthanasie vooraf ingelicht

Euthanasie wordt niet besloten in een aantal minuten. Daar gaan vaak dagen over heen, wat uiteraard logisch is. Het is vaak een treurige tijd waarin je moet genieten van de laatste momenten met deze persoon. De huisarts zal dan ook bij het besluit de schouwarts inlichten. Hier hoeven de nabestaanden zich niet druk om te maken. Ook als je over een uitvaartverzorger beschikt wordt dit goed voor je geregeld.

De lijkschouwing voor minderjarigen

Wanneer de overleden persoon niet ouder dan 18 jaar is wordt het gezien als een minderjarige. Ook in deze situatie zal er een andere proces in werking gesteld worden. De schouwarts moet namelijk verplicht met de gemeentelijke lijkschouwer onderzoek verrichten. Zij moeten samen beslissen of het om een natuurlijke of onnatuurlijke doodsoorzaak gaat.

Overlijden in het buitenland, wat nu?

Overlijden in het buitenland. Het levert voor veel mensen extra stress op. Echter is dit niet nodig. Het vervoer terug naar het vaderland worden namelijk gedekt door een dekking voor repatriëring. Houd echter wel rekening met het feit dat de regels omtrent lijkschouwing in het buitenland kunnen afwijken van die in Nederland. Daarnaast zal je de reis, zorg of uitvaartverzekering voorwaarden moeten raadplegen over de kosten van de schouwarts in het buitenland. Ga altijd goed voorbereid op reis.